Olijfolie bewaren

Hoe bewaar je extra vierge olijfolie het beste?

Inleiding

Niet alle olie is gelijk en extra vierge olijfolie (EVOO) is geen gewone olie. EVOO is een heel bijzonder, puur natuurproduct vol met biologische verbindingen zoals gezonde vetzuren, vitamine E en polyfenolen (een bijzondere vorm van 27 verschillende soorten antioxidanten), die allemaal belangrijk zijn voor jouw gezondheid. Deze waardevolle vetzuren, vitamines en antioxidanten maken jouw EVOO gezond, maar ook gevoelig voor bederf. 

Gelukkig kun je dus zelf een aantal dingen doen om onnodig snel bederf van je EVOO tegen te gaan. In dit artikel lees je op basis van wetenschappelijk onderzoek én praktijkervaring hoe je jouw EVOO het beste kunt bewaren om bederf zo lang mogelijk tegen te gaan en je waardevolle EVOO lang(er) vers te houden.

Geen zin of tijd om alles te lezen, extra vierge olijfolie blijft het langst gezond en smaakvol als je haar koel, donker en goed afgesloten bewaart, eventueel zelfs in de koelkast of vriezer voor langere houdbaarheid.

1. Waar kan olijfolie niet tegen?

Zoals gezegd is EVOO een natuurlijk product en zoals iedereen weet bederven natuurlijke producten, zoals verse groenten, melk, vleeswaren, etc., vrij snel in (uv)licht, lucht (zuurstof) en warmte. Leg bijvoorbeeld vleeswaren en een glas melk in de warme zon en binnen een paar uur wil je dat niet meer eten. Verpak het product vacuum en bewaar het koel, dan blijft het dagen- of wekenlang goed. Met EVOO is het niet anders. EVOO dien je zo goed mogelijk te beschermen tegen:

  • Licht activeert chlorofyl (groene kleurstof) → dit versnelt oxidatie (de biologische verbindingen verbreken) waardoor polyfenolen en antioxidanten verdwijnen. EVOO in een doorzichtige fles op een zonnige vensterbank, kan binnen een aantal dagen al ranzig worden en oranje verkleuren.
  • Lucht (zuurstof). Zodra de fles open is, reageert de olie met zuurstof. Dit proces (oxidatie) zorgt voor chemische reacties die vetzuren aantasten → de olie wordt na verloop van tijd ranzig en de kwaliteit gaat achteruit.
  • Warmte versnelt al deze processen → hoe warmer, hoe sneller de gezonde stoffen afbreken. 

Alle drie versneller het proces van bederf waarbij de gezonde antioxidanten verbreken en veranderen in oxidanten. De gezondheidswaarde, smaak en geur gaan achteruit. 

Daarom is het belangrijk je olijfolie altijd donker, goed afgesloten en koel te bewaren: zo blijven smaak én gezondheid het langst intact. 

2. Hoe lang kun je olijfolie bewaren?

Tijd is de vierde vijand van EVOO. Net als bij alle andere verse, natuurlijke producten gaat de kwaliteit na verloop tijd hoe dan ook achteruit. Hoe je jouw EVOO bewaard is echter van grote invloed op de invloed van tijd op de kwaliteit en hoe lang je EVOO vers en gezond blijft.  

Onze richtlijn is, mits koel (12 – 18 graden) en op een donkere plaats bewaard:

  • Ongeopende fles (weinig zuurstof): liefst natuurlijk voor de ten minste houdbaar tot datum gebruiken. In de EU geldt voor premium EVOO een THT van 18 maanden na bottelen
  • Na openen (meer contact met zuurstof): gebruik de olie het liefst binnen 3 – 4 maanden. Hoe verser, hoe beter. Hoe dichter je bij de THT komt, hoe sneller je olie achteruitgaat.

Zet je de fles koel, donker en afgesloten weg, dan blijft je mooie olijfolie lang(er) goed. 

3. Extra vierge olijfolie koel bewaren 

Met koel bewaren worden temperaturen tussen 12 en 18 graden bedoeld. Ietsje hoger, op kamertemperatuur van bijvoorbeeld 21 graden, is het echt niet zo dat je EVOO direct bederft. Maar liever niet bewaren bij een verwarming, naast het fornuis, op de afzuigkap boven het fornuis of bijvoorbeeld op de vensterbank bij het keukenraam. 

Kun je extra vierge olijfolie in de koelkast bewaren?

Is het een goed idee om je premium EVOO in de koelkast te bewaren? Het antwoord is: ja, er zijn voordelen, maar ook een paar, relatief kleine, nadelen. 

Voordelen van bewaren in de koelkast

  • Langere houdbaarheid: bij lagere temperaturen verloopt oxidatie merkbaar trager. Polyfenolen – de gezonde stoffen in olijfolie – blijven door de lagere temperatuur langer behouden (onderbouwd in deze studie gepubliceerd in Journal of Agricultural and Food Chemistry die de stabiliteit van fenolen bij verschillende temperaturen onderzoekt)
  • Extra bescherming: de olie is beter beschermd tegen warmte en licht, twee belangrijke factoren die de kwaliteit aantasten.

Nadelen van bewaren in de koelkast

  • Troebel & stolling: Bij een koelkasttemperatuur tussen 4 en 7 graden celsius, zal premium EVOO na verloop van tijd wat troebel worden. Het lijkt alsof er vlokken ronddrijven. Wacht je nog wat langer dan zal je EVOO wat stroperiger worden. Dit is volkomen normaal voor goede kwaliteit EVOO en niet van invloed op de kwaliteit. De koude is juist voordelig voor de kwaliteit. De vlokjes en de stroperigheid verdwijnen zodra de EVOO weer op kamertemperatuur komt. 
  • Smaak: langdurige koeling kan de geur en smaak iets nadelig beïnvloeden. De meeste mensen zullen het verschil echter amper proeven. 

Waarom stolt olijfolie in de koelkast?

EVOO bestaat grotendeels uit oleïnezuur, een vetzuur dat stolt rond 6–10 °C. Daarom zie je klontjes of vlokken wanneer de fles in de koelkast staat, of wanneer je jouw bestelling ontvangt als het buiten koud is. Zet je de fles weer op kamertemperatuur, dan wordt de olie binnen een paar uur weer helder en vloeibaar.

Kun je olijfolie invriezen?

Ja! Heel goed zelfs. We hebben tenminste twee studies gevonden (hier eentje op de website ScienceDirect en hier eentje op Springer Nature Link), die aantonen dat je EVOO inderdaad voor langere tijd kan invriezen. Ook na 12 - 18 maanden is er na ontdooien bijna geen verschil in kwaliteit.

De conclusie van deze studies zijn: 

  • ScienceDirect: Zelfs na 18 maanden vertoonden bevroren EVOO's een superieur kwaliteitsprofiel vergeleken met die op kamertemperatuur werden opgeslagen. Ook het aromaprofiel bleef na 12 maanden opslag in de vriezer nog steeds stabiel. De verschillen in geur- en smaakprofiel waren verwaarloosbaar.
  • Ook de tweede studie komt tot de conclusie dat invriezen op -20 °C helpt om de smaak, geur en gezonde stoffen van premium extra vierge olijfolie veel langer te bewaren dan bij kamertemperatuur. Na ontdooien is er nauwelijks verschil met verse olie: de smaak en voedingswaarde blijven grotendeels intact.

Wil je olijfolie voor langere tijd opslaan zonder verlies van kwaliteit, dan kun je EVOO invriezen. 

Praktisch advies

  • Dagelijks gebruik: zet je fles afgesloten in het donker en niet in de buurt van een warmtebron. Binnen een maand of 3 a 4 opmaken.
  • Voorraadfles of bulkverpakking: bewaar donker en vooral koel, bijvoorbeeld in de kelder of in de koelkast. Vul een kleiner flesje voor in de keuken en op tafel. 
  • Langer dan een half jaar bewaren: dan kun je overwegen om je EVOO in te vriezen. 

4. Waarom EVOO vaak in een donkere fles is verpakt

Licht is de nummer 1 vijand van EVOO. Omdat de waardevolle natuurlijke polyfenolen, chlorofyl en vitamines gevoelig zijn voor (uv)licht, wordt premium EVOO bijna altijd verpakt in een donkere fles die het licht buiten de fles houdt. Zo blijft jouw EVOO lang(er) vers. 

Het is niet verstandig om een fles olijfolie te kopen die in een doorzichtige fles is verpakt. EVOO kan echt niet tegen (uv)licht en je weet nooit hoe lang die fles al in het daglicht heeft gestaan. De kans bestaat dat deze olie, hoewel nieuw, in de fles al ranzig is geworden. 

Een aantal producenten kiezen er toch voor om ook hun premium EVOO in een prachtige maar doorzichtige glazen fles te verpakken. Dat staat namelijk heel mooi! Zolang deze niet aan het daglicht is blootgesteld kan deze olijfolie natuurlijk nog goed zijn. Tip; bewaar die in een keukenkastje en haal 'm alleen tevoorschijn als er bezoek is en je wilt pronken met de fles. 

Bij een vakantie in Griekenland zag ik bij de de vele souvenirwinkeltjes overal verschillende soorten olijfolie in glazen flessen en flesjes in de volle Griekse zon staan. Deze olie, van welk merk ook, al dan niet met kruiden, etc., is na een dag of twee in de zon volledig ranzig en oneetbaar. 

Kies liever altijd voor een donkere fles. Maar, ook een donkere fles bewaar je liever niet vol in het daglicht: uv-licht kan alsnog schade veroorzaken (Zie hier een artikel in Olive Oil Times). Bij het keukenraam is echt niet een optimale plek om je waardevolle EVOO te bewaren.  

5. De voordelen van Bag-in-Box (BIB) verpakking

Steeds vaker wordt premium EVOO verpakt in een bag-in-box. Dat is een zak met een kraantje in een kartonnen doos. Vele kennen dit van de vaak wat goedkopere wijnen. Bag-in-box verpakkingen verlengen de houdbaarheid echter beter dan glas of blik, doordat lucht en licht volledig buiten blijft. Deze verpakking heeft dan ook een aantal belangrijke voordelen: 

  1. Bescherming tegen licht. De kartonnen doos houdt 100% van het licht buiten.
  2. Bescherming tegen zuurstof. De binnenzak krimpt naarmate je olie aftapt → er komt geen lucht bij. Hierdoor blijft de olie veel langer vers dan in een fles die steeds wordt geopend.
  3. Langere houdbaarheid. Wetenschappelijke tests laten zien dat olie in een bag-in-box tot 4 keer langer zijn polyfenolen en smaak behoudt vergeleken met glas.
  4. Handig in gebruik. Met een kraantje tap je makkelijk kleine hoeveelheden zonder knoeien.
  5. Duurzamer. Karton en zak zijn vaak beter recyclebaar en lichter in transport dan glas. Daardoor is de co2 voetafdruk 60% lager dan bij glas.

En zo'n mooi traditioneel blik?

Een tinnen blik kan mooi staan maar doet de houdbaarheid geen goed. 

EVOO in een tinnen blik was na 80 dagen op 21,5 graden zo ver in kwaliteit achteruitgegaan dat het niet meer aan de eisen van EVOO kon voldoen. Oftewel, de olijfolie was zuur geworden. EVOO mag volgens de Europese wetgeving maximaal 0,8% vrije vetzuren bevatten, uitgedrukt in oleïnezuur. Hoe lager dit percentage, hoe beter de kwaliteit. Zodra dat percentage omhoog gaat zal de olie steeds meer muf ruiken en wat ranzig worden. 

Bij een temperatuur van 36,5 graden was na 60 dagen de olie in blik al geen EVOO meer. Zie hier een artikel in de Olive Oil Times over dit onderwerp, met verwijzing naar de studie.

Beter is een donkere fles en nog beter is een bag in box. Dezelfde studie heeft aangetoond dat EVOO in een bag in box na 120 dagen opslag bij 21,6 graden (kamertemperatuur), nog steeds gekwalificeerd kon worden als extra vierge olijfolie. Zelfs na 80 dagen in een temperatuur van 36,5 graden bleef de olie op EVOO kwaliteit. 

EVOO in een bag in box kun je veel langer vers houden. 


6. Samenvatting: de 5 gouden regels

Tip Advies
1. Donker Koop EVOO in donkere fles of bag-in-box en zet donker weg
2. Koele opslag Idealiter 12–18 °C. Koelkast (4-7 °C) mag. Voor lange termijn kun je EVOO invriezen
3. Vermijd zuurstof Sluit flessen altijd goed af
4. Houdbaarheid bij kamertemperatuur Ongeopend gebruiken liefst ruim voor de THT, geopend 3–4 maanden, max tot de THT.
5. Ruiken & proeven Fris & fruitig = goed; vlak & ranzig = niet gebruiken

Conclusie

Extra vierge olijfolie blijft het langst gezond en smaakvol als je haar koel, donker en luchtdicht bewaart. Gebruik na opening binnen enkele maanden maar in ieder geval tot de THT datum en vertrouw altijd op je zintuigen. Zo geniet je optimaal van de unieke smaak en gezondheidsvoordelen van dit vloeibare goud.

Groet, The Olive Label.shop

Referenties:

Terug naar blog

Reactie plaatsen

Let op: opmerkingen moeten worden goedgekeurd voordat ze worden gepubliceerd.